BESTUURSRECHTELIJKE HANDHAVING BIJ RUBBERGRNULAAT SPORTVELDEN

Er is bestuursrechtelijk nieuws over rubberkorrels op sportvelden. Kunstgrasvelden hebben vaak een infill van rubbergranulaat. Rubbergranulaat bestaat uit versnipperde oude autobanden. Recycling is natuurlijk aan te moedigen. Toch is er wel veel te doen geweest over de rubberkorrels. Ze zouden schadelijk zijn voor de gezondheid. Ook leveren de rondslingerende korrels bodemverontreiniging op. Althans, volgens de strafrechter in Rotterdam. In 2019 werd een sportveldenexploitant veroordeeld vanwege schending van de zorgplicht uit de Wet bodembescherming. Ik blogde er toen over en ook in het Tijdschrift Bodem van oktober 2020 kreeg deze zaak aandacht. Eind vorig jaar moest de hoogste bestuursrechter zich buigen over rubberkorrels als infill. Bij mijn weten voor het eerst. Het bevoegde gezag wilde niet overgaan tot optreden tegen de rubberkorrels via het bestuursrecht. Vooralsnog mag die lijn worden gevolgd, maar het is nog geen gelopen race.

Verzoek om handhaving vanwege bodemverontreiniging
In Montfoort werden drie nieuwe kunstgrasvelden aangelegd met als infill het door sommigen verfoeide rubbergranulaat. Dat ging er bij een inwoonster van Montfoort die gebruik maakt van de nieuwe sportvelden niet in. Ze vindt het gebruik van rubbergranulaat te gevaarlijk voor de bodem. Daarom acht zij de rubberkorrels niet te rijmen met de zorgplicht uit de Wet bodembescherming (artikel 13). Die zorgplicht houdt onder andere in dat bodemverontreiniging moet worden voorkomen. Met de strafrechtelijke veroordeling uit 2019 in het achterhoofd is die gedachte op zich wel voorstelbaar.

Afwijzing verzoek om handhaving
De gemeente Montfoort dacht er anders over. Volgens haar is er geen vermoeden van een verontreiniging of aantasting van de bodem door de korrels. Er wordt dus geen handhavingsbesluit genomen, maar het verzoek om handhaving wordt afgewezen. Tegen zo’n besluit kan de verzoeker om handhaving rechtsmiddelen aanwenden. Zo is deze zaak bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State terechtgekomen (de hoogste bestuursrechter).

Impact van handhaving
Bestuursrechtelijke handhaving leidt niet tot een veroordeling (zoals in het strafrecht). Handhaving bestaat uit het opleggen van een last onder dwangsom of een last onder bestuursdwang. De overtreder van het voorschrift (hier zou dat dan artikel 13 Wet bodembescherming zijn) moet de overtreding binnen een bepaalde tijd beëindigen. Als het gebruik van rubberkorrels als infill daadwerkelijk als een overtreding te zien is, dan kan het dus zo ver komen dat de infill moet worden verwijderd. Een handhavingsbesluit zou dus nogal grote gevolgen kunnen hebben met een uitstraling naar het hele land.

Geen inhoudelijk oordeel rechter
In oktober 2020 deed de Raad van State uitspraak. Het was helaas geen inhoudelijke uitspraak. Dat had een formele reden. De verzoekster om handhaving kan niet als een belanghebbende worden gezien. Alleen belanghebbenden (als bedoeld in artikel 1:2, eerste lid van de Algemene wet bestuursrecht) kunnen een besluit van een bestuursorgaan inhoudelijk laten toetsen door de rechter. De verzoekster om handhaving  woont op ruim 1 km afstand van de sportvelden. Eventuele bodemverontreiniging bij de sportvelden raakt haar om die reden niet direct. Zij heeft geen van willekeurige anderen te onderscheiden belang heeft. Het bezwaar tegen de afwijzing om te handhaven had daarom niet-ontvankelijk moeten worden verklaard. Feitelijk kon ze dus niet met succes vragen om handhaving.

Moet er nu wel of niet worden gehandhaafd?
Stel dat de rechter wel inhoudelijk naar de zaak had kunnen kijken, wat zou dan de uitkomst zijn? Naar mijn inschatting is het enkel gebruiken van rubbergranulaat als infill niet te zien als een overtreding van de zorgplicht uit artikel 13 Wet bodembescherming. Anders dan bij de genoemde strafzaak uit 2019 gaat het in dat geval niet om korrels die rondom sportvelden op of in de bodem terecht komen. En zelfs dat laatste is misschien niet eens een overtreding van de zorgplicht om bodemverontreiniging te voorkomen. De gemeente lijkt het dan ook inhoudelijk goed te hebben ingeschat, maar dat is mijn mening. In meerdere gemeenten zijn er verzoeken om handhaving ingediend. Het zal niet heel lang duren voor er een echt inhoudelijk oordeel van de rechter komt over dit onderwerp. Dan zullen we zien of ik het goed heb ingeschat.

Michiel de Groote, advocaat

[Photo by Goh Rhy Yan on Unsplash]