LELIETELER MAG NA HOGER BEROEP (TOCH) ENKELE PESTICIDEN GEBRUIKEN
Op 12 juni 2023 wees de kort geding rechter een vonnis, gewezen tussen een lelieteler en omwonenden over het gebruik van pesticiden. In de lelieteelt wordt relatief veel gespoten, dit met het oog op een mooie oogst. Er wordt een cocktail gebruikt van allerlei middelen. De rechter oordeelde echter dat er niet mocht worden gespoten op de betreffende akker. Deze zaak was opmerkelijk, omdat de teler geen verboden middelen gebruikte en zich verder aan alle regels hield (zie rechtsoverweging 4.8 van het vonnis in kort geding). Dat pleit uiteraard voor de teler. Toch vond de rechter het wekelijks spuiten onrechtmatig jegens de omwonenden, die gezondheidsschade vreesden. Het stuift toch een beetje op vanaf zo’n veld richting de omgeving, ook al nam de teler schadebeperkende maatregelen (bijvoorbeeld niet spuiten bij windkracht 4 of meer). En eerlijk is eerlijk; iedereen snapt wel dat pesticiden per definitie niet echt gezond zijn. Dus de poging om het spuiten te verbieden is wel te plaatsen, zeker wanneer je alle (internationale) rapporten over gezondheidsrisico’s rondom pesticiden leest. De omwonenden hadden er liefst 18 aan de kort geding rechter laten lezen en dat heeft gewerkt.

Verloren oogst?
De teler mocht dus geen pesticiden spuiten, maar de tijd begon voor hem te dringen. Daarom is er een turbo hoger beroep ingesteld en heeft het gerechtshof op 10 juli een uitspraak gedaan. Het vonnis van de kort geding rechter is daarbij vernietigd. De teler mag nu vier (met naam genoemde) soorten pesticiden gebruiken, maar niet meer. Omdat er veel haast was met het geven van een verdict, is nu wel het arrest in kort geding gepubliceerd maar dan zonder de inhoudelijke overwegingen. Die komen over een paar weken. Dit heet een kop-staart-vonnis en gebeurt vaker in spoedzaken. De teler kan zijn oogst in ieder geval redden.

Spannende rechtsvraag
Aan de hand van de uitspraak zonder de redenering erin is een mooie analyse van de rechtsvraag nu niet te geven. Toch is het een intrigerende vraag: is het gebruik van wettelijk toegestane middelen onder omstandigheden eigenlijk wel rechtmatig wanneer je kijkt naar de belangen van omwonenden en alle indicaties voor gezondheidsrisico’s? Anders gezegd: kun je met een vergunning of een toelating nooit onrechtmatig handelen tegenover anderen? Noemenswaardig is een arrest van de Hoge Raad uit 2005. Kort gezegd mocht een bouwvergunning toen niet worden gebruikt, omdat hierdoor onrechtmatige hinder intstand voor een omwonende.  De redenering van de kort geding rechter in eerste aanleg was weliswaar nogal vergaand, maar juridisch zat er ergens toch wel wat in.

Gele kaart voor Frankrijk
Aan de hand van het gehele arrest dat binnenkort verschijnt zullen we daar nog induiken. Goed om te signaleren is dat nog geen twee geleden de Franse Staat is veroordeeld voor het niet goed kijken naar de toelating van pesticiden. Frankrijk is zodoende een deel van het milieuprobleem dat pesticiden veroorzaken en geen deel van de oplossing, terwijl dat wel zou moeten vanwege diverse Europese regels. Aldus de Franse bestuursrechter in Parijs (het zijn niet mijn woorden).

Michiel de Groote, juridisch adviseur/docent/blogger

[Photo: M. Wohlfert on Unsplash]