Waterschap aansprakelijk wegens schending zorgplicht

Op 23 april 2019 is het tussenvonnis gepubliceerd in een rechtszaak tussen een boomkwekerij en waterschap Aa en Maas (ECLI:NL:RBOBR:2019:2167). De kwekerij heeft op twee momenten in 2016 waterschade geleden (in maart en in juni). In een poging om deze schades vergoedt te krijgen, heeft de boomkwekerij onder meer het waterschap aangesproken. Ten aanzien van het tweede schadegeval achtte de rechtbank het waterschap inderdaad aansprakelijk. Over de exacte schadehoogte – er is ongeveer vier ton geclaimd - wordt nu nog verder geprocedeerd.

Wat speelde er precies? Langs het perceel van de boomkwekerij ligt een watergang. Het gaat om zogenaamde A-watergang. Het waterschap is op basis van de legger verantwoordelijk voor regulier en groot onderhoud. In de watergang lag op het moment dat de twee schadegevallen zich voordeden een verstopte duiker. Om preciezer te zijn: de duiker was afgesloten door een illegale verbreding van een oprit in 1987. De duiker liet nauwelijks of zelfs geen water door.

In maart 2016 zijn er in opdracht van de gemeente werkzaamheden uitgevoerd in het kader van de realisatie van een loop- en fietsbrug nabij de watergang. Er is toen wateroverlast ontstaan. Deze overlast hing samen met de werkzaamheden, waarbij de duiker ook een rol speelde. Het waterschap staat in principe buiten de uitvoering van de werkzaamheden, ook al was het waterschap wel op de hoogte gesteld van de overlast. Omdat naar het oordeel van de rechtbank de aannemer niet adequaat heeft gehandeld na klachten van de kweker, blijft het waterschap buiten schot qua aansprakelijkheid. De tweede schade deed zich voor in juni 2016. In die periode heeft het veel geregend in Noord-Brabant. Inundatie van het perceel van de kwekerij was toen niet meer te voorkomen. Maar is dat het waterschap aan te rekenen?

Ja, dat is het waterschap aan te rekenen, en wel op basis van een geschonden zorgplicht. De rechtbank stelt vast dat het waterschap op basis van zijn eigen legger onderhoudsplichtig is voor de duiker. Ook wordt nog genoemd de algemene toezichtstaak die in de Keur is vastgelegd. Het verweer luidde onder andere dat het reguliere onderhoud werd uitgevoerd door regelmatig te maaien en dat het groot onderhoud geschiedde door het op profiel brengen van de watergang. De rechtbank volgt dit verweer; wat betreft regulier of groot onderhoud is er geen sprake van schending van de zorgplicht. Het waterschap had het gebrek aan de duiker ook niet tijdens het uitvoeren van het onderhoud hoeven ontdekken. De crux zit in deze zaak echter in de schade die optrad in maart 2016. Sinds dat schadegeval wist het waterschap van de verstopte duiker en het risico op wateroverlast. Nadien is de duiker niet hersteld. Dat wringt (zie rechtsoverweging 5.24):

“Met de wetenschap sinds begin maart 2016 dat de duiker niet naar behoren functioneerde, diende het Waterschap zo spoedig mogelijk actie te ondernemen om herhaling van wateroverlast te voorkomen. Door pas in juli 2016 de belemmering in de duiker weg te nemen, heeft het Waterschap niet aan de op hem rustende zorgplicht voldaan. (…) De rechtbank is van oordeel dat de gevolgen van het uitstellen van het opheffen van de belemmering in de duiker, voor rekening en risico van het Waterschap komen. Het moge zo zijn dat nader onderzoek nodig was, maar dat een dergelijk onderzoek ruim drie maanden in beslag neemt, is door het Waterschap onvoldoende onderbouwd.”

Omdat het causaal verband was gegeven (zie rechtsoverweging 5.23), is het waterschap aansprakelijk uit hoofde van onrechtmatig handelen. Het heeft nagelaten adequaat te handelen, gelet op de omstandigheden van dit geval. De vervolgstap in het proces is dat partijen zich mogen uitlaten over de te benoemen deskundigen die de rechtbank moeten gaan voorlichten over de exacte schadeomvang.

Niet voor de eerste keer blijkt maar weer dat het niet of te laat reageren op een kenbaar gebrek aansprakelijkheidsrisico’s doet ontstaan. Pas daar dus mee op!

Hierna nog de link naar het besproken tussenvonnis:
https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RBOBR:2019:2167&showbutton=true&keyword=ECLI%3aNL%3aRBOBR%3a2019%3a2167

Michiel de Groote, advocaat

(Photo by M. Ghosh on Unsplash)